Centralna komanda vojske Sjedinjenih Američkih Država koja pokriva zonu Bliskog istoka i centralne Azije saopštila je da je zbog sve agresivnijeg ponašanja pilota ruske avijacije na nebu iznad Sirije odlučili su u tu zonu da rasporede borbene avione F-22 Raptor koji pripadaju 94. lovačkoj avijacijskoj eskadrili iz baze Lengli.
Kako je navela Centralna komanda osnovna svrha raspoređivanja je prikazivanje sposobnosti SAD i reakcije u svetlu sve agresivnijeg ponašanja ruskih pilota na nebu Sirije.
Kako je dodatno borbeni avioni F-22 delovaće zajedno sa letelicama partnerskih zemalja u regionu.
“Nebezbedno i neprofesionalno ponašanje ruskih snaga nije ono što očekujemo od profesionalnih vazduhoplovnih snaga. Njihovo redovno kršenje dogovorenih mera za dekonflikaciju vazdušnog prostora povećava rizik od eskalacije ili pogrešne procene“, rekao je general Majkl „Erik“ Kurila, komandant američke Centralne komande.
Reptori su sleteli u bazu Muvafak Salti u Jordanu odakle će borbeno delovati nad Sirijom u susretu sa ruskim lovcima SU-35.
Podsetimo, 20. aprila 2023. Centralna komanda američke vojske U.S. CENTCOM koja operativno pokriva ceo Bliski istok objavila je video snimak, koji je deklasifikovan i sa njega skinuta oznaka tajnosti a na kome se vidi ruski borbeni avion SU-35 koji je i snimljen i presretnut.
Naime kako tad saopštila Centralna komanda ruski borbeni avion Su-35 narušio je vazdušni prostor Koalicionih snaga u Siriji. Pomenuti incodent dogodio 18.aprila 2023. Kako se navodi borbeni avion (ne spominje se tip letelice) je poleteo iz jedne vazduhoplovne baze u presretanje ruskog borbenog aviona SU-35.
Tokom akcije presretanja prema navodima CENTCOM ruski pilot je manevrisao neprofesionalno na daljini od 7.000 m, a onda i u samoj blizini američkog aviona kršeći vazduhoplovne propise.
Pretpostavka je da je snimak presretanja nastao nišanskim izviđačkim sistemom AN/AAQ-33 koja obezebeđuje indentikaciju cilja, praćenje, GPS koordinate cilje i precizno navođenje. AN/AAQ-33 poznat je i kao Sniper Advanced targeting Pod (ATP) koji ima dva puta veću rezoluciju i tri puta veći domet od AN/AAQ-14 LANTIRN. Pretpostavlja se da je u pitanju bio američki F-15 ili F-35 koji imaju montiran ovaj sistem.
F-22 Raptor nepoznati detalji
Tog 14. marta 2012. godine poletelo je zadnji primerak lovca 5. generacije F-22 od koga se očekivalo mnogo i koji je trebao da bude proizveden u 750 primeraka, ali smanjenje novca u budžetu za odbranu i preusmeravanje prema F-35 završio se na ukupno 187 borbenih aviona za vazduhoplovostvo SAD. Ovaj avion nije izvezen ni u jedno drugo vazduhoplovstvo zemalja saveznika.
Američko vazduhoplovstvo su Raptoru koji ima smanjen radarski odraz ulogu u sastavu integralne PVO i izviđačke platforme u čuvanju i odbrani vazdušnog prostora. Raptor može bez dodatnih komora za sagorevanje da dostigne brzinu od 1,8 maha, a naveća brzina je 2,2 maha. Avion je namenjen za ostvarivanje prevlasti u vazduhu. Avion je razvijan skoro dve decenije pre nego što su prvi primerci ušli u operativnu upotrebu, a plan je bio da se zameni lovac F-15. To nikada nije urađeno, a lovac F-15 pod novom oznakom H se i dalje proizvodi. Proizvodila ga je kompanija Lockeed Martin.
Međutim, kraj Hladnog rata uitcao je da se narudžbe za ovaj avion znatno smanje. Maloserijska proizvodnja je pokrenuta 2001. Ono što je interesantno za ovaj avion jeste da je svaki avion izrađen praktično ručno. Tokom proizvodnje razvili su nove tehnike izrade. Avionika letelice deluje odlično bez ijednog kvara. Međutim prek sa kiseonikom odnosno hipoksijom je izazvao prizemljenje flote, ali je i taj kvar otklonjen. Avion je više puta modifikovan u verzije 3.1, 3.2, 3.3….
Inače USAF je zadržao sve alate i oruđa za proizvodnju u slučaju da se jednog dana ponovo odluči da se pokrene proizvodnja.
Pilotska kabina zamišljena je kao `radno mesto`, gde integrisani sistemi elektronike ne opterećuju pilota i time uvećavaju efikasnost veze pilot-letelica. Integrisana avionika deluje preko senzora, a ograničenja su određena fizičkim mogućnostima pilota.
Naime, pilot ima mogućnost da zahteva određene informacije, njihovu količinu i brojni red, a sistem ima zadatak da te informacije u najkraćem vremenu pruži pilotu.
Sistem ima mogućnost da i sam, bez intervencije pilota, samostalno oceni taktičku situaciju u vazduhu i predloži najoptimalniju upotrebu oružja.
Integrisana elektronika radi potpuno automatski putem senzora i na šest LCD pokazivača od tečnog kristala. Svi podaci se prenose pomoću optičkog kabla i povezani su sa računarom visoke tehnologije i pouzdanosti.
Sistem avionike integrisan je u JIAWG ( Joint Intergrated Avionics Working Group), koji je kompatibilan sa drugim sistemima upotrebljenim na drugim avionima i helikopterima, kao što je ugašeni projekt RAH 66 KOMANČ. Sistem NNS omogućava obradu podataka u realnom vremenu, identifikaciju letelica i prikazivanje celokupne taktičke situacije.
Sistem JIAWG čine tri podsistema: višefunkcionalni radar AN/APG-77, najsavremenijeg tipa i malog radarskog odraza, koji pilotu omogućava upotrebu naoružanja pre nego što ga protivnik osmotri, sistem za vođenje elektronskog rata koji je sastavljen od prijemnika radarskog zahvata letelice i detektora projektila vazduh-vazduh i zemlja-vazduh i komunikacijsko/identifikacijsko/navigacijskog sistema, koji uključuje podatke o letelici, taktički položaj aviona i detektor za raspoznavanje svoj-tuđ.
Kontrolu svih signala aktivnih i pasivnih senzora, obavlja sistem EMSON, a za upravljanje letom aviona ugrađen je sistem VMS, koji upravlja sa 14 površina letelice-horizontalnim repnim površinama, kormilima pravca na oba vertikalna repa, zakrilcima, krilima i pretkrilcima.
Borbeno naoružanje
F-22 Raptor za odbranu i napad poseduje rakete vazduh-vazduh: dve IC vođene rakete AIM-9H (ušla u naoružanje 2011. i u sprezi sa nišansko-navigacijskim sistemom montiranim na pilotskoj kacigi, koja ima sposobnost bočnog zahvata cilja (dometa oko 15 km) i šest radarskih vođenih raketa AIM-120C AMRAAM dometa oko 50 km. Inače, sve rakete vazduh-vazduh smeštene su unutar trupa aviona.