ALŽIR POTVRDIO DOLAZAK PRVIH SU-57: “KOLIKO ĆE IH KUPITI?”

Alžirski državni mediji su 12. februara prvi put potvrdili dugogodišnje izveštaje da je zemlja postala prvi naručilac lovca pete generacije Su-57, otkrivajući da su alžirski piloti trenutno na obuci u Rusiji i da bi isporuke aviona trebalo da počnu kasnije tokom godine.

Izveštaj je usledio nakon potvrde šefa ruskog državnog odbrambenog konglomerata Rosoboroneksport Aleksandra Mihejeva dva dana pre toga da će prvi strani klijent za Su-57 dobiti i početi da koristi avion pre kraja 2025. godine. Mihejev je ranije u novembru potvrdio da je neimenovani strani klijent već potpisao ugovor za nabavku lovaca, što je stavilo drugog klijenta u Rusiju u jaku borbu. Alžir se od 2020. godine stalno smatra vodećim potencijalnim klijentom za Su-57, a od tada su se pojavili jaki znaci da zemlja planira da nabavi lovce. Alžirski vojni zvaničnici su te godine viđeni kako drže modele aviona na državnoj televiziji dok su razgovarali sa ruskim zvaničnicima u poseti, a kolaž lovca je bio postavljen u Ministarstvu odbrane Alžira otprilike u isto vreme.

Prva jedinica Su-57 navodno je namenjena da zameni presretače MiG-25 Foxbat koji su penzionisani u junu 2022. i koji su činili elitu alžirske flote nakon što je zemlja postala prvi strani klijent istih 1978. godine. Izveštava se da će Alžir dobiti šest Su-57 2025. godine, dok će u ovoj godini biti isporučeno više od 20 borbenih aviona Vazdušno kosmičkim snagama Rusije. Nepotvrđeni izveštaji ukazuju da je 14 lovaca određeno da zameni MiG-25. Očekuje se da će naknadne porudžbine za dalje Su-57, verovatno za superiornije buduće varijante, biti izdate krajem decenije ili 2030-ih, kako bi se zamenili stariji višenamenski lovci MiG-29 i jurišnici Su-24. Su-57 bi takođe mogao na kraju da počne da zamenjuje lovce Su-30MKA koji trenutno čine kičmu flote, od kojih su 72 trenutno u upotrebi nakon što su naručeni između 2006. i 2020. godine. Već se smatra da Alžirsko ratno vazduhoplovstvo ima daleko najveći borbeni potencijal od flota afričkih, arapskih i većinskih muslimanskih zemalja, a očekuje se da će nabavka lovaca pete generacije učvrstiti svoju poziciju u tom pogledu. Napad NATO na susednu Libiju 2011. godine, koji su susedne zemlje smatrale činom neprovocirane agresije, smatra se da je bio glavni faktor koji je stimulisao obnavljanje ulaganja u vazdušne ratne sposobnosti Alžira kako bi se odvratio i, ako je potrebno, odbio sličan napad.

U nastojanju da dobije narudžbine u Alžiru, lovac Su-57 suočava se sa konkurencijom kineskog FC-31, rivalskog lovca pete generacije koji koristi znatno naprednije stelt tehnologije i avioniku, i koji bi navodno trebalo da počne da isporučuje Pakistanu do 2029. godine. Kina je dobila brzo rastući udeo u narudžbinama oružja iz Alžira, sa nedavnim prodajama dronova CH-4, WJ-700 raketne artiljerijske sisteme WM-80, samohodne haubice PLZ-45, protivtenkovske raketne sisteme HJ-12, sisteme za elektronsko ratovanje CHL-906, stelt korvete klase Adhafer i prema nekim izvorima HQ-9B sisteme protivvazdušne odbrane velikog dometa. Kina je navodno takođe spremna da napravi prodor bez presedana na alžirska tržišta tako što će isporučiti prvu nerusku klasu tenkova u zemlji, VT-4, koji će biti prvi u Alžiru sa aktivnim sistemom zaštite. Postoji značajna mogućnost da će FC-31 u budućnosti potkopavati potražnju za Su-57, potencijalno potiskivajući ruske lovce da zameni MiG-25 i MiG-29, dok će napredniji kineski lovac doći da čini okosnicu flote i zameni Su-30MKA.

Su-57 ima koristi od potpuno jedinstvenog nivoa borbenog testiranja među lovcima njegove generacije, a nakon što su prototipovi raspoređeni u Siriju 2018. godine za izvođenje napada na islamističke pobunjeničke grupe, operacije u Ukrajini od 2022. godine uključivale su uništavanje protivvazdušne odbrane, borbe vazduh-vazduh i operacije u teško branjenom protivničkom vazdušnom prostoru. Lovac je prvenstveno bio angažovan za precizne napadne misije. Značajno povećanje obima proizvodnje Su-57 od 2020. godine učinilo je da izvozne porudžbine velikih razmera izgledaju sve održivije, pri čemu je prvi ugovor o izvozu potvrđen u novembru 2024. godine da je već potpisan, a za Alžir se spekuliše da je najverovatniji klijent. Za razliku od američkih F-22 i F-35 koji koštaju znatno više za rad i imaju daleko veće potrebe za održavanjem od svojih prethodnika četvrte generacije, dizajn Su-57 je dao prioritet niskim operativnim troškovima i lakoći održavanja, što lovac čini veoma pristupačnim za zamenu jedan za jedan prethodnim avionima kao što su Su-24 i Su-30. Nasuprot tome, flote koje su prešle na F-35 stalno su morale da značajno smanjuju broj lovaca kojima su upravljali da bi mogli da podmire visoke operativne troškove. Operativni troškovi Su-57 su znatno niži od onih za MiG-25 koje se očekuje da zamene.