Poučeni ratnim iskustvom u razvoju višecevnih lansera raketa ( VLRS), u Sovjetskom Savezu ulagani su veliki napori i sredstva za razvoj ovih borbenih sistema. Razvijeno je nekoliko verzija sistema, kao što su: BM-14 i BM-24 kalibra 140 i 240 mm, koje su bile verzije modernizovanih čuvenih „ kaćuša“ iz Drugog svetskog rata.
Po ideji poznatog ruskog konstruktora ovih sistema, Aleksandra Ganičeva, 1963. godine u upotrebu se uvodi novi borben sistem BM-21 „ grad“ kalibra 122mm sa 40 lansirnih cevi, maksimalnog domaeta 20 km. Isti konstrukotor je krajem sedamdesetih godina prošlog veka stvorio koncpet novog VLR sa boljim performansama pod nazivom „ uragan“ sa 16 cevi, kalibra 220 mm i „ smerč“ sa lanserom od 12 cevi kalibra 300 mm.
Impressive shots of MLRS "Smerch" in the SMO zone pic.twitter.com/xhO95VfKYY
— S p r i n t e r F a m i l y (@SprinterFamily) July 14, 2023
Raketni sistem „ 9K58 smerč“ namenjen je za uništavanje žive sile i oklopljene i neoklopljene borbene tehnike, PVO sistema na daljinama od 20 do 70 kilometara. Pripada novijoj generaciji sistema plutonske vatre sa usmerivačima. Ovaj borbeni sistem se pojavio 1987. godine, kao sledeća etapa u razvoju ovih sistema.
Van Rusije sistem je prvi put prikazan 1993. godine na sajmu naoružanja u Abu Dabiju (Ujedinjeni Arapski Emirati). Sistem pripada novijoj generaciji plutonske vatre sa usmerivačima.
Raketni sistem čine: borbeno vozilo sa 12 usmerivača, transportno- vozilo sa dizalicom i mehanizam za punjenje.
Lanser “smerča” se sastoji od dva modula sa po četiri lansirne cevi bočno i četiri nezavisne cevi (gore u odnosu na lanser).
Njegovih 12 cevi su fiksne i duže. Lansirne cevi izgrađene su od visokokvalitnetnih legiranih čelika budući da se iz njih lansiraju rakete čija je dužina 7,5m, a masa oko 800 kilograma. Ovako masivne i dugačke rakete zahtevaju pojedinačni način punjenja uz pomoć krana i znatno duže vreme punjenja. Minimalno vreme za ponovno punjenje „smerča“ iznosi oko 36 minuta.
Mobilnost „ smerča“ obezbeđena je korišćenjem vozila visoke prohodnosti sa pogonom na svim točkovima. Konstruktori smerča odlučili su da to bude teretno vozilo MAZ 543M 8h8-četveroosovinsko vozilo teško 43 tone sa pogonom na svih osam točkova. Proizvođač je poznata firma MAZ (Minsk Auto Zavod). Vozilo se kreće maksimalnom brzinom od 60 km/h, a autonomija kretanja je do 850 km.
Da bi se shvatilo kakvu štetu može napraviti ovaj sistem, dovoljno je označiti njegove karakteristike. Pluton jednog ustrojstva pogađa cilj na površini od 70 hektara, a pluton od 12 raketa sa kasetno gelerskim i nagaznim elementima pokriva površinu od 40 hektara.
Lansiranje projektila se vrši iz kabine borbenog vozila ili spolja sa pulta. Priprema sistema za lansiranje raketa od momenta dobijanja podataka o cilju je tri minuta, a pluton traje 38 sekundi. Ovaj sistem obezbeđuje uspešno gađanje i eksploataciju u bilo koje doba dana ili godine pri temperaturama od -50 do +50 stepeni celzijusovih.
Da bi jedinica delovala, potrebno je: lansirno vozilo, transportno vozilo „SLEPOK-1“, kompleks za automatsko vođenje vatre (9S729M1), topografsko izviđečko vozilo 1T112-2M, meteo-vozilo 1B44. Takođe i logističko vozilo sa opremom 9F819, a postoje i dva vežbovna kompleta ( 9F827 i 9F840).
“Smerč” je danas ubedljivo najubojitiji višecevni raketni bacač u svetu jer je jedan-jedini pluton sa šest “smerčova” u stanju da potpuno uništi manji grad ili da zaustavi celu protivničku diviziju. Osim Rusije, u svom naoružanju imaju ih i Kuvajt, koji je sisteme nabavio 1996. godine, Belorusija, Ukrajina, Indija, Venecuel, Azerbejdžan i Kina koja proizvodi ovaj sistem po licenci.
Iz ovog sistema mogu se ispaljivati projektili fugasno-rasprskavajućeg dejstva, kasetni projektili trenutnog dejstva, kasetni projektili sa samonišanskim zrnima visoke preciznosti.
Visoka tačnost pogađanja sistema „smerč“ se postiže time što je realizovana obrtno-vođena raketa kalibra 300 mm sa jeftinim ali pouzdanim gasodinamičkim uređajem kojim se vrši korekcija pravca leta rakete u vertiklnoj i horizontalnoj ravni. Za dobru preciznost gađanja je značajno i to što raketa na putanji rotira oko svoje uzdužne ose relativno visokom brzinom. Zahvaljujući navedenom rešenju, rasturanje rakete ne prelazi 0,21 % od dometa.
Na raketnom projektilu “smerča” realizovana su i druga poboljšanja: nova konstrukcija marševskog motora pojačanog visokoenrgetskim i tvrdim gorivom, optimizirana konstrukcija bojeve glave i rakete.
Odnos mase bojeve glave (233-258kg) i mase rakete (800-810 kg) pokazuje meru savršenstva konstrukcije.
Koncepcijom odvojive razorne bojeve glave koja ima 92,5 kg eksploziva obezbeđuje se da njen padni ugao bude 90 stepeni i time bitno poveća efikasnost parčadnog desjstva po cilju.
Taktičko tehnički podaci o raketama koje koristi ovaj raketni sistem:
| Raketa 9M55K (kasetna, za dejstva po živoj sili i neoklopljenim vozilima) | |
| Masa (kg) | 800 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 243 |
| Dužina bojeve glave (mm) | 2049 |
| Broj kasetnih bombi KB | 72 |
| Masa kasetne bombe KB (kg) | 1,75 |
| Broj fragmenata težine 4,5 g u KB | 96 |
| Broj fragmenata težine 0,75 g u KB | 360 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 70 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 20 |
| Masa kontejnera sa dvema raketama (kg) | 193 |
| Raketa 9M55K1 (kasetna, za dejstva po oklopnim vozilima sa gornje strane) | |
| Masa (kg) | 800 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 243 |
| Dužina bojeve glave (mm) | 2049 |
| Broj kumulativnih bombi KB | 5 |
| Masa kumulativne bombe KB (kg) | 15 |
| Količina eksploziva u KB (kg) | 4,5 |
| Probojnost kod ugla 30° (mm) | 70 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 70 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 20 |
| Masa kontejnera sa dvema raketama (kg) | 193 |
| Raketa 9M55K4 (kasetna, za polaganje PT misnkog polja) | |
| Masa (kg) | 800 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 243 |
| Dužina bojeve glave (mm) | 2049 |
| Broj mina | 25 |
| Težina jedne mine (kg) | 15 |
| Dimenzija mine d*š*v (mm) | 330*84*84 |
| Količina eksploziva u mini (kg) | 1,85 |
| Samouništenje mine (h) | 16-24 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 70 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 20 |
| Masa kontejnera sa dvema raketama (kg) | 1934 |
| Raketa 9M55K5 (kasetna, kombinovana za dejstva po živi sili, oklopnim i neoklopnim vozilima) | |
| Masa (kg) | 800 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 243 |
| Dužina bojeve glave (mm) | 2049 |
| Broj mina | 646 |
| Težina jedne mine (kg) | 0,24 |
| Probojnost kod ugla 90° (mm) | 120 |
| Samouništenje mine (sec) | 130-260 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 70 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 25 |
| Raketa 9M55F (sa odvojivom HE bojevom glavom) | |
| Masa (kg) | 810 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 258 |
| Težina eksploziva (kg) | 95 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 70 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 25 |
| Masa kontejnera sa dvema raketama (kg) | 195 |
| Raketa 9M55S (sa termo-balističnom Fuel-air exolosive bojevom glavom) | |
| Masa (kg) | 810 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 243 |
| Težina eksploziva (kg) | 100 |
| Samouništenje mine (sek) | 110-160 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 70 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 25 |
| Raketa 9M528 (sa odvojivom HE bojevom glavom sa povećanim dometom) | |
| Masa (kg) | 810 |
| Dužina (mm) | 7600 |
| Težina bojeve glave (kg) | 243 |
| Težina eksploziva (kg) | 95 |
| Maksimalna daljina gađanja (km) | 90 |
| Minimalna daljina gađanja (km) | 25 |
| VIŠECEVNI LANSER RAKETA RSZO BM-30 „9K58 SMERČ- URAGAN“ |
| Borbena masa: 43000 kg Masa logističkog vozila: 41,5 tona Posada: 4 člana Posluga logističkog vozila: 3 člana Broj raketa na logističkom vozilu: 14 Broj lansirnih cevi: 12 Kalibar 300 mm Masa bojeve glave: 300 kg Domet od 20 do 70 kilometara Raketa: 800 kg Vreme punog plutona 38 sekundi Vrsta vozila: MAZ 543M 8h8 Putna brzina: 65 km/h Radijus kretanja: 650 km/h |
Nije puton nego plotun. Pretera ga
Baš htedoh da napišem.
Ne kaže se pluton već plotun, pobogu.