Odlazeći generalni sekretar NATO pakta Jens Stoltenberg nedavno je obelodanio da su u toku razgovori unutar članica Severnoatalnske alijanse o raspoređivanju nuklearnih bombi zbog rastuće pretnje Rusije i Kine, kao i da je vreme sa “Alijansa” pokaže svetu svoj nukelarni arsenal.
Generalno nuklearni arsenal Severnoatalnskog pakta nije nikava tajna, strategija i način upotrebe kao i trenutne baze gde su bombe raspoređene.
Takođe treba dodati da NATO pakt nema jednistveni nukelarni arsenal, jer su u pitanju američke nuklearne bombe pre svega ono što se zove taktičko nuklearno oružje. Osim SAD nuklearne sile u Evropi su Velika Britanija sa mornaričkim arsenalom smeštenim u nuklearnim podmornicama i Francuska koja osim mornaričko nuklearnog arsenala ima i vazduhoplovni dok je kopneni element trijade eliminisan.
Ono što je zanimljivo u vezi sa tvrdnjom vađenja raketa iz skladišta, da u skladištima postoje jedino američke nuklearne bombe u cilindirma “WS3” u nekoliko vojnih baza širom Evrope i to je sve ako se ne računaju nukelarni kapaciteti Francuske i Velike Britanije.
Stoltenberg je rekao da neće da objašnjava detalje koliko nuklearnih bojevih glva bi trebalo da bude operativno, a koliko u skladištima.
Ono što Stoltenberg nije napomenuo da su SAD u nekoliko navrata preacivali taktičku nuklearno oružje u Evropu.
Prema nekim procenama u Evropi trenutno ima 100 američkih nuklearnih bombi B-61 verzija 10/12. Nuklearne bombe B-61 mogu da nose američki borbeni avioni F-16, F-18 i F-35 kao i nemački Eurofighter Typhoon 2000.
Ono što se definiše kao nuklearno oružje NATO pakta misli se na britanski vojni arsenal koji broji 225 nuklearnih bojevih glava.
Ono što je zanimljivo neki podvode po EU nuklearni arsenal francuske nuklearne bojeve glave ukupno 229 primeraka.
The US nuclear weapon in Europe is the air-dropped B61 bomb. The French nuclear missiles have a range of 10000 km. The UK nuclear missiles have a range of 12000 km. Paris/London – Moscow Distance: ~2500 km. Russia has the nuclear-capable Iskander system in Kaliningrad. pic.twitter.com/PaVLgOjsKJ
— Affectus Comprime (@AComprime) January 17, 2024
U Evropi se nalazi ukupno 5 baza u kojima se nalaze cilnidri WS-3 u kojima su smeštene nukelarne gravitacione bombe. To su baze Gedi i Aviano u Italiji, Bulhel u Nemačkoj, Klajne Borgel u Belgiji i Volkel u Holandiji. U Turskoj to je baza Indžirlik, iako su se u poslednjih nekoliko godina objavljivane informacije da je nuklearno oružje iz te baze uklonjeno i prebačeno u bazu Deveselu u Rumuniji, gde je smešten deo antiraketnog štita SAD, ali ispostavilo se da to nije tačno.
Takođe, cilindri WS-3, ali bez nuklearnog oružja se nalaze u bazi Ramštajn i Norvencih u Nemačkoj, bazi RAF Lakenhet u Velikoj Britaniji, Balekesir u Turskoj i Araksos u Grčkoj.
Prema podacima iz 1998 u bazi Volkel koja se nalazi u Holandiji bilo je 11 cilindara, Klajne Borgel isto 11, Gedi isto 11, u Avianu čak 18 cilindara. Najviše cilindara za nukelarne bombe B61-12 nalazi se u dve avio baze kojima upravljaju SAD baza Ramštajn čak 54 cilindra i Indžirlik u Turskoj sa 25.
U Evropi najvažnije baze su Bihal kod grada Ajfela koja je baza 33. taktičke eskadrile nemačkog ratnog vazduhoplovstva u kojoj se navodno i danas čuva 20 nuklearnih vazduhoplovnih bombi i to dva podtipa varijante B61 koje nose lovački avioni.
U slučaju neke nepredviđene vanredne situacije avio bombe tipa B61 bi bile montirane pod krila aviona tornado i direktno usmerene na neprijateljske ciljeve u slučaju ugoržavanja istočnih granica NATO pakta.
Za vreme Hladnog rata cilj nukelarnog arsenala bio je u slučaju da konvencionalni napad ne uspe za zaustavljanje sovjetskog oklopa upotrebi nukelarno oružje.
NATO pakt je po završetku Hladnog rata u skladu sa strateškim smernicama izveo opsežno smanjenje tipova i broja nuklearnog naoružanja razmeštenog na prostoru evropskih članica NATO. Valja spomenuti da nuklearni arsenal NATO od 1987. sadržao je devet različitih taktičkih nuklearnih sistema naoružanja, ali je taj broj u 1991. smanjen na pet tipova taktičkog nuklearnog naoružanja. Posle 1993, a onda 1998 stanje se nije mnogo promenilo. U pitanju nuklearnog naoružanja u sastavu USAF to su gravitacione bombe B-61 model 10, kasnije modernizovane na model 12, pomorski deo čine britanske balističke rakete Trident II koji su zamenilie britanske gravitacione nuklearne bombe WE-177.
Strateški dokument MC 400
Decembra 1991. usvojena je bila serija strateških dokumenata NATO koji su bili u suprotnosti sa javnim Strateškim konceptom savezništva iz 1991 i kasnije iz 1999.
Radi se o izveštaju MC 400 prihvaćenom ubrzo posle usvajanja strateškog koncepta NATO u Rimu. Ovaj dokument obezbedio je dalje postojanje američkog nuklearnog arsenala u Evropi, koga savezniče nenuklearne države razumeju kao najveći garant raširenog zastrašivanja od strane SAD. Na području nuklearne strategije je revidirani dokument MC 400/1 iz 1996 koji je usmeren ka usvajanju manjih, ali fleksibilnih nuklearnih snaga NATO, koje pored sredstva za očuvanje mira, postaju i garanto čuvanja bezbednosti NATO pred izazovima u budućnosti. Sredinom 1990 tih NATO je prekinuo sa napred izradom borbenih nuklearnih planova prilikom odlučivanja koje ciljeve treba napasti, već je prednost data proceni i projektovanju u realnom vremenu i na osnovu potreba i ciljeva.
U proleće 2000. Usledio je novi dokument pod oznakom MC 400/2, koji sadrži američku interpretaciju Strateškog koncepta savezništva.
Interesantno je što je u Srbiji skoro i nepoznato da unutar NATO pakta postoji posebna grupa za nukelarno planiranje (Nuclear Planning Group) u kojoj su sve članice osim Francuske i Islanda koje imaju status posmatrača, a učestvuju u oblikovanju nuklearne strategije NATO i oblikovanje smernica za upotrebu i obezbeđenje zaštite NATO -vih nuklearnih snaga. Na nivou ministra odbrane grupa se sastaje obično dva puta godišnje, međutim postoji stalno radno telo predstavnika članica jedanput nedeljno. Grupa za nuklearno planiranje u svom sastavu ima i ad hoc organizovana tela: Grupu na visokom nivou i Grupa za bezbednost oružja kojima presedavaju Amerikanci, a sastavljene su iz eksperata koji deluju na području nuklearnog planiranja i bezbednosti i zaštite nuklearnog oružja. I nove članice su sa ulaskom u savezništvo dobile pravo učestvovanja u toj grupi, a od njih se očekuje da podrže temeljnu ulogu nuklearnog oružja u sprečavanju rata.
Strateški dokument MC 400/1/2Ovaj dokument obezbedio je dalje postojanje američkog nuklearnog arsenala u Evropi. Na području nuklearne strategije taj dokument je revidiran 1996. i poznat je po oznakom dokument MC 400/1 koji je usmeren na manje, ali fleksibilne nuklearnih snage NATO. U proleće 2000. usledio je novi dokument pod oznakom MC 400/2, koji sadrži američku interpretaciju Strateškog koncepta savezništva.
Prema uslovima Ugovora o konačnom rešenju u pogledu Nemačke, koji je stupio na snagu 15. marta 1991, Nemačka se odrekla proizvodnje, posedovanja i kontrole nuklearnog, biološkog i hemijskog oružja. Međutim, ona i dalje ima američko nuklearno oružje i to 20 američkih taktičkih nuklearnih bombi B- 61 stacionirano je u vazduhoplovnoj bazi Bihal.