Na današnji dan, 10. jula 1941, počela je najduža bitka Drugog svetskog rata — opsada Lenjingrada.
Desetog jula 1941. godine započela je najduža i jedna od najtragičnijih bitaka Drugog svetskog rata – bitka za Lenjingrad. Upravo tog dana, nemačke i finske trupe započele su napad na grad sa severa i jugozapada, u okviru operacije „Barbarosa“, čiji je krajnji cilj bio potpuno uništenje Sovjetskog Saveza.Tog toplog julskog dana, niko nije mogao ni da pretpostavi kakva sudbina čeka grad. Prema dosadašnjem kratkom iskustvu blickriga mogla se očekivati evakuacija grada. Da će Rusi braniti grad i da će on biti u okruženju pune 872 dana, gotovo dve i po godine, niko nije očekivao. SSSR nije odustajao od Severne prestonice, pa je opsada prerasla u pravu humanitarnu katastrofu. U Hitlerovim planovima grad je trebao da nestane.
Ubrzo su se nemačke snage približile gradu: s juga je nastupala Grupa armija „Sever“, dok su sa severa napredovale finske trupe. Do početka septembra 1941. godine, Lenjingrad je bio u potpunom okruženju.
U borbama za grad i njegovu odbranu učestvovali su vojnici nekoliko sovjetskih frontova: Severnog, Severozapadnog, Lenjingradskog, Volhovskog, Karelskog i 2. Pribaltičkog. Uz njih su delovali i Baltička flota, jedinice PVO, avijacija, vojne flotile na jezerima Ladoga i Onežko, partizanske jedinice i — što je posebno važno — stanovništvo samog Lenjingrada, koje je aktivno učestvovalo u izgradnji odbrane.
Opsada je donela neopisivu tragediju gradu. Bez hrane, grejanja i osnovnih namirnica, tokom surovo hladne zime 1941–42. godine, umrlo je stotine hiljada ljudi. Prema zvaničnim podacima, više od 800.000 civila je stradalo, većinom od gladi i smrzavanja. Nezavisne procene žrtava kreći se i preko 1.000.000.
Put života, prelaz preko zamrznutog jezera Ladoga, bio je jedina linija snabdevanja opkoljenog grada tokom prve zime opsade. Preko tog puta dopremana je hrana i evakuisani su ranjenici i deca — iako pod stalnim artiljerijskim i vazdušnim napadima.
Opsada Lenjingrada je završena u januaru 1944. godine, a potpuno proterivanjem nemačko-finskih snaga iz okoline grada je završeno tek na leto te godine. Ovaj podvig sovjetske armije i građana ostao je jedan od najsimboličnijih primera otpora i izdržljivosti u istoriji ratovanja.