Poslednje nedelje jula broj objava o kineskom borbenom avionu 5. generacije J-20 je porastao. Razlog tome bilo je nekoliko vazduhoplovnih manifestacija na kojima se pojavio ovaj ponos kineske avijacije čija serijska proizvodnja je u toku i koji konačno dobija kineske, umesto ruskih motora.
Priča o kineskom lovcu koji se pojavio pre nekih 12 godina i dalje ima jako malo informacija. Lovac je operativan leti u kineskim eskadrilama, a sve učestalije se može videti u letovima blizu Tajvana, ali i u manevrima sa ruskom moranricom na Pacifiku.
Svakako dovoljan podatak da se napravi jedna kratka priča o ovom veoma zanimljivom avionu, za koji je lansiran mit i bajka, koja i dalje živi da su kinezi zahvaljujući oborenom taktičkom bombarderu F-117A napravili ovaj lovac. Inače ta priča koja je izmišljotina lansirana je daleke 2009 godine, ali i dalje živi.
Razvoj kineskog J-20 “Snažni zmaj” počeo je početkom 2000-ih, pokazujući ambiciozne napore Kine da modernizuje svoje vazduhoplovstvo i uključi se u trku sa SAD za stvaranje lovca 5. generacije.
Avion J-20 svoju premijeru imao je daleke 2011. godine, odnosno 11. januara za vreme zvanične posete tadašnjeg ministra odbrane SAD Roberta Gejtsa Pekingu. Svetski mediji tvrdili su da je promocija aviona, odnosno njegov priv samostalni let bila poruka. Na početku avion je označavan različitim oznakama da bi se kasnije ustalila oznaka J-20.
Nosio je i mena poput “Crni orao”, “Crna svila” i “Moćni zmaj”.
Spominjano je da je njegova maksimalna dužina 23 m, a ustaljena je na 21 m. Sama veličina ukrazivala je da se radi o avionu za velika rastojanja i mnogi ga porede sa ulogom koju u Rusiji ima MiG-31.
Pogon
Godine 2020. prikazana je i verzija J-20B. U odnosu na prvu verziju, B je dobio motore sa vektorisanim potiskom. Međutim najveći problem je što su Kinezi i dalje na leteici imali ugrađene motore sa lovaca SU-35 Al-31F.
Kinezi u verziju B ugradili su najverovatnije motor VS-10 koji je izveden iz CFM56 i razvio ga je Institut za istraživanje aeromotora Šenjang na osnovu iskustva stečenog u razvoju turboventilatorskog motora Voshan VS-6, koji je kasnije napušten.
Projekat VS-10 naručio je Deng Sjaoping 1986. godine da Kina proizvede motor uporediv sa ruskim (sovjetskim) Saturnom AL-31 u okviru avijacione korporacije. VS-10 je verovatno bio zasnovan na jezgru turboventilatorskog motora CFM-56II (zasnovanog na američkom motoru General Electric F101 – takvi motori, pokreću američki bombarder B-1). Naime, Kina je kupila dva motora CFM-56II osamdesetih godina prošlog veka – pre embarga na oružje i vojnu opremu.
Početni proizvodni modeli su patili od problema sa kvalitetom zbog rane direktne upotrebe kontrolnih sistema AL-31. Mlazni motori su oblast koju kineski stručnjaci nisu uspeli da savladaju putem obrnutog inženjeringa (kopiranja), pošto su to složene i sofisticirane tehnologije koje još uvek štite zemlje koje imaju dugu tradiciju proizvodnje mlaznih motora.
Konačno, u poslednjoj fazi razvoja za poboljšanje performansi i letačkih karakteristika J-20, razmatraju se motori VS-20 od kojih se očekuje da daju još bolje performanse.
Težina praznog aviona je oko 20 tona, a maksimalna kad je letelica nakrcana gorivom i naoružanjem 32 tone.
Mnogi su ovaj avion poredili sa lovcem F-22. Međutim ono što je viljivo da je kineski J-20 mnogo veći i duži od svog konkurenta, sa kojim kad se uporedi ima sličan samo prednji deo. Ono što je interesantno da je veliku ulogu u konstrukciji ovog aviona ima i tehnološki demonstrator MiG 1.44 koga su Rusi javno prikazali januar 1999. ali letelia nikad nije ušla u operativnu upotrebu. Kada se bolje zagleda sa ovim avionim J-20 posebno trup aviona ima mnogo sličnosti.
Konstrukcija letelice
J-20 je zamišljen kao stelt aviona sa delta krilima sa kanardima, što omogućava J-20 povećanu manevarsku sposobnost. Naoružanje je smešteno u trupu letelice, glavni nosač je smešten na sredini trupa ispod letelice, a druga dva na bokovima.
Radar
J-20 ima AESA radar velikog dometa veći 200 km, koji omogućava da se letelica navodi ne samo sa zemlje nego i sa leteće radarske stanice zahvaljujući dvosmernom sistemu za prenos podataka. AESA radar omogućava J-20 otkrije protivničke letelice na velikim danjinama.
Kineski lovac J-20 je opremljen širokim spektrom raketa vazduh-vazduh, vazduh-zemlja kratkog, srednjeg i dugog dometa: PL-10, PL-12, PL-15 i PL-21.
PL-10 je IC raketa vazduh-vazduh kratkog dometa oko 20 km. Za ovu raketu se smatra da je kopija američki AIM-9X Siwinder ili IRIS-T. PL-12 je aktivna radarsko vođena raketa srednjeg dometa do 100 km koja se poredi sa američkom AIM-120 AMRAAM i ruskom R77. PL-15 je aktivna radarsko vođena raketa dugog dometa do 200km. Neke informacije ukazuju da Kina radi i na razviju rakete vazduh-vazduh dometa 300 km, koja treba da bude pandam američkom AIM-260 JATAM.
Od ubojnih sredstava vazduh-zemlja uključuje 50 i 100 kilogramske laserski vođene avio bombe. Kineski lovci J-20 inače nemaju avionski top, iako se spominje da bi u nove serije moglo da budue ugađen top kalibra 30 mm
Stvarni broj J-20 je nepoznat, faktički tajna, ali se procenjuje da ih trenutno ima oko 210 i da bi ih do 2025. trebalo da bude oko 500, ali to niko ne može da potvrdi, jer sve oko J-20 je i dalje obavijeno velom misterije.