Operacija Iskra predstavlja jedan od najznačajnijih vojnih poduhvata Crvene armije tokom Drugog svetskog rata. Sprovedena između 12. i 30. januara 1943. godine, operacija je imala za cilj probijanje nemačke blokade Lenjingrada, koja je trajala od septembra 1941. godine. Blokada je dovela do masovnih žrtava i nezamislivih patnji stanovnika grada. Iako Nemci nisu odstupili od grada sve do 27. januara 1944. godine.
Blokada Lenjingrada, koju su sprovele nemačke snage uz podršku savezničkih finskih jedinica, predstavljala je jednu od najdužih i najtežih opsada u istoriji. Grad je bio odsečen od ostatka Sovjetskog Saveza, što je izazvalo glad i masovno stradanja civila. Pokušaji da se uspostave koridor za snabdevanje preko jezera Ladoga i „Puta života“ ublažili su krizu, ali nisu mogli da spreče epopeju u potpunosti.Do početka 1943. godine, Crvena armija je stekla dovoljno snage za pokretanje koordinisanog napada s ciljem probijanja blokade. Plan za operaciju “Iskra” je uključivao saradnju između Lenjingradskog i Volhovskog fronta, koji su trebali da napadnu nemačke položaje kod Šliselburga, strateškog grada na obali jezera Ladoga.
Tok operacije
Operacija Iskra započela je 12. januara 1943. godine snažnom artiljerijskom pripremom. Napredovanje je bilo teško zbog snažne nemačke odbrane, surovih zimskih uslova i teškog terena. Ipak, do 18. januara, snage Lenjingradskog i Volhovskog fronta su se spojile u blizini Šliselburga, čime je blokada grada efektivno probijena.
Sovjetske snage su uspostavile uski kopneni koridor širine od 8 do 10 kilometara, koji je omogućio prenos hrane, municije i drugih zaliha u grad. Ovaj uspeh je bio od ključnog značaja za opstanak stanovništva i nastavak sovjetskog otpora.
Iako blokada nije u potpunosti uklonjena sve do januara 1944. godine, operacija Iskra predstavljala je prekretnicu u bici za Lenjingrad. Ona je značajno olakšala uslove u gradu i pokazala sposobnost Crvene armije da probije nemačke linije odbrane.
Sovjetske snage su pretrpele velike gubitke u ljudstvu i tehnici, ali je moral nakon pobede značajno porastao. S druge strane, nemačke snage su izgubile ključne položaje i počele da se povlače.
Operacija Iskra je simbol hrabrosti i upornosti sovjetskih vojnika i građana Lenjingrada. Njen uspeh je spasio stotine hiljada života. Preko milion stanovnika grada je umrlo tokom opsade. Crvena armija je ovom ofanzivom pokaza da je sposobna da preuzme inicijativu u ratu. Kako na jugu, tako i na severu. Danas se ova operacija pamti kao jedan od najvažnijih događaja Drugog svetskog rata.