Andrej Mlakar
Najava proširenja vazduhoplovne baze Mihail Kogalniceanu koja će se pretvoriti u najveću vojnu bazu NATO pakta, koja će se prostirati na 3.000 hektara u i njoj će biti smešteno 10.000 vojnika izazvala je posebnu pažnju javnosti i Zapadu.
Baza Mihail Kogalniceanu postaje tako ključna baza u mreži vojnih baza koje već postoje, a koje će biti povezane supermodernim auto-putem koji bi trebalo da se prebacuju potrebne snage.
Ono što je interesantno je podatak da će ova baza biti za 20 posto veća od vojne baze Ramštajn koja je trenutno najveća američka vazduhoplovna baza u Evropi. Izgradnja, odnosno širenje vojne baze Mihail Kogalniceanu zapravo je u skladu sa proklamovanom doktrinom NATO pakta o učvršćenju istoka Evrope u svetlu rata u Ukrajini i potencijalnog ruskog zauzimanja Ukrajine i Moldavije.
Ono što je interesantno jeste da u Novom Hladnom ratu koji je buknuo ratom u Ukrajini Rumunija, kao nekada Nemačka postaje ključna zemlja na kojoj će NATO pakt rasporediti velike vojne efektive. Ali, ne samo Rumunija, jer splet baza doduše manjih takođe će se nalaziti u Bugarskoj, u Grčkoj luka Aleksandropulis postaje ključna za brzo prebacivanje trupa i borbene tehnike preko Bugarske do Rumunije.
U svetlu novog raspoređivanja snaga verovatno će američka baza Bondistl dobiti ponovo značaj, koji je ta baza izgubila sa izbijanjem rata na Bliskom istoku. U svetlu ponovnog raspoređivanja jedinica NATO na istoku i jugoistoku Evrope je nedavno puštanje u rad i vazduhoplovne baze Kučova na ulazu u Jadransko more koja sa bazom Sigonela predstvlja ključni infrastrukturni objeakt.
Rumunija
Rumunija je potpisivanjem sporazuma sa Vašingtonom početkom maja 2012. godine postala je direktni deo odbrambene infrastrukture Severnoatalnske alijanse, a predstavnici obe zemlje potpisali su i sporazum o razmeštanju na teritoriji Rumunije dela američkog antiraketnog štita u Evropi. Za to je određena vojna baza « Deveselu», koja je izgrađena 1952 godine, kada su u nju stigli lovci migovi 15, 19 i 21. Baza je sa svojih 100 pilota bila aktivna od 1990 godine uključena u PVO zaštitu Rumunije, da bi 2002 godine odlučena da bude zatvorena. Onda su Rumuni odlučili da ovu bazu ustupe Amerikancima. Baza se prostire na 700 hektara, a u njoj se trenutno postavljaju tri baterije, odnosno 24 rakete presretača standard SM-3 tipa blok 1B. Održavanje i smeštaj, kao i motniranje raketa snose SAD u okviru postavljenja antiraketnog štita. Ova baza se nalazi na 500 kilometara od ruske flote u Crnom Moru i izabrana je da pod lupom drži južni deo Rusije. Za poređenje baza Moronog u Poljskoj nalazi se na manje od 100 kilometara od glavne baze ruske Baltičke flote u enklavi Kaljingrad.
Konstanca
Najveća pomorska luka civilna i vojna u Rumuniji postala je ključna za operacije na Crnom moru pre svega protivminske aktivnosti, ali i patrolne zadatke. U ovoj bazi nalazi se i raketni razarač Aegis Ashore 3 osmoćelijska lansera Mk 41 VLS sa raketama SM-3;
57. vazduhoplovna baza Mihail Kogalniceanu
Posebno mesto zauzima vazduhoplovna baza Mihail Kogalniceanu koja je postala ključna vazduhoplovna baza za operacije nad Crnim morem. Nekada su u toj bazi bili smešteni leteći avio-tankeri i transportni avioni C-17 Globemaster, da bi eskalacija rata u Ukrajini dobila pojačanje vazduhoplovne komponene od borbenih aviona. Trenutno se u ovoj vazduhoplovnoj bazi nalazi 6 borbenih aviona Eurofighter. Takođe u ovoj bazi naleze se i mornarički patrolni avioni P-8 Poseidnon.
Kampia Tuzi
Radi se o 71. vazduhoplovnoj bazi Kampia Turzi u centralnoj Rumuniji za obavljanje obaveštajni, nadzornih i izviđačkih misija kao podrška operacijama NATO pakta. Iz ove baze često se izvode izviđački letovi ne samo nad Crnim morem, nego i u okolini Srbije, pre svega nad prostorom BiH, Bugarske, ali i Kosova i Metohije. U ovoj bazi nalaze se dronovi MQ-9 Reaper koji su deo 31. ekspedicione operativne grupe. Jedinica je potčinjena 31. lovačkoj eskadrili u vazduhoplovnoj bazi Avijano, Italija.
Vazduhoplovna baza Borčea
Radi se o 76. vazduhoplovnoj bazi Borčea u kojoj se nalazi mešoviti sastav rumuskih i američkih borbenih letelica. U njoj se nalazi eskadrila rumunskih lovaca 14 F-16AM Fighting Falcon i dva dvoseda 3 F-16BM Fighting Falcon. U ovoj bazi nalazi se i 4 američkih borbenih aviona tipa F-16C kao i 100 pripadnika letačkog i zemaljskog osoblja .
Cincu
Cincu mali grad u rumunskim Karpatima postao je jedna od najvažnijih kopnenih baza NATO alijanse. To je prva francuska baza na istoku Evrope u kojoj se nalazi 750 pripadnika. Deo jednice 1 oklopne divizije sa tenkovima Leklerk , 1 baterija smaohodnih haubica CAESAR i 1 divizion PVO sistema SAMP/T . Ovim jedinicama pridružile su se u okviru Borbene grupe i 250 pripadnika Belgijske vojske sa 1 mehanizovanom i jednom pešadijskom četom kao i Oružane snage Luksemburga sa jednom izviđačkom četom. Od ostalih jednica koje participiraju u ovoj Borbenoj grupi Snaga za brzo reagovanje nalaze se 220 pripadnika Poljske vojske kojima participira 1 mehanizovana i jedna pešadijska četa sa borbenim oklopnim vozilima točkašima Rosomak, Portugal sa 235 pripadnika pešadijske čete. Nabrojniju snagu čine SAD sa 4.000 pripadnika 1 vazdušno jurišne brigade sa baterijom vučnih haubicama M119A3; i baterija vučnih haubica M777A2.
Bugarska
Ulaskom Bugarske u NATO, ova zemlja sa SAD potpisala je sporazum o vojnoj saradnji i time dobila direktno pravo na korišćenje poligona Novo selo kod mesta Sliven, uređenog za obuku, izvođenje vežbi i gađanja jedinica Kopnene vojske i specijalnih snaga, zatim skladišta u pomorskoj bazi Ajtos kod Burgasa i aerodroma Bezmer u blizinim mesta Jambol na jugoistoku zemlje, odnosno avio-baze Graf Ignjatijevo kod Plovdiva, na jugu zemlje koja je opremljena za prijem svih vrsta vazduhoplova.
Prvi američki vojnici ranga brigade jačine oko 3.000 ljudi stigli su u Bugarsku 2007. godine i smešteni su bili u gorenavedenim vojnim objektima na principu rotacije, u smenama koje traju šest meseci, s tim što se u toku jedne smene broj vojnika može popeti i do čak 5000 vojnika. U decembru 2022. osnovana je multinacionalna brigada NATO-a, koja je dostigla punu operativnu sposobnost.
Baze koje koristi SAD u Bugarskoj su: Novo Selo, Graf Ignjatijevo kao i Bezmer i Ajtos u kojoj su razmeštene borbene grupe NATO u sastavu: Albanija 30 pripadnika 1 pešadijskog voda, Grčka participra sa 30 pripadnika i jednim protivtenkovskim vodom, Italija je doprinela sa 750 pripadnika 1 mehanizovane pešadijske borbene grupe. SAD participiraju sa 150 pripadnika 1 armijske pešadijske čete.
Grčka
Nekada u Grčkoj postojala je bila samo jedna vojna baza na ostrvu Krit u Egejskom moru. Baza je poznata pod nazivom « Suda zaliv» i poslednja je od nekadašnje četiri operativne baze armije SAD na prostoru Egejskog i Sredozemnog mora. Preostale tri baze ugašene su početkom devedesetih godina prošlog veka.
Baza « Suda zaliv» izgrađena je 1953 godine kao podrška američkim pomorskim snagama u Sredozemlju. U ovoj bazi smešteno je bilo 200 vojnika i pista namenjena za poletanje izvidničkih aviona. Trenutno se u toj bazi nalazi izviđačaka ELINT flota sa 1 izviđačkim avionom EP-3E Aries II u pomorskoj bazi Makri, 1 u pomorskoj bazi Souda Bay i 1 u vazduhoplovnoj bazi Iraklion
NATO je u svom sastavu zadržao i avio-bazu « Larisa», koja je bila modrnizovana krajem 2002. godine, kada su izgrađeni podzemni kaponiri za smeštaj borbenih aviona, a i pista je modernizovana. NATO je u ovu avio bazu prebacio i deo svoje Južne komande, koja je bila smeštena u Napulju. Sa inteziviranjem rata u Ukrajini i u Grčkoj NATO pakt i SAD počele su da pojačavaju svoje vojno prisustvo.
U Grčkoj se danas osim Aleksandropulisa nalaze još dve vojne baze Larisa i Suda koje takođe koristi američka vojska.
Grčka je dodelila SAD štab kopnenih snaga „Januli“, koji se nalazi u Aleksandropolisu koji je 45 kilometara od turske granice, kako se koristi kao vojna baza. Tu se trenutno nalazi 600 pripadnika Evropske komande američkih snaga US European Command sa 1 helikopterskim batanjonom UH-60M/HH-60M Black Hawk
U okviru istog protokola biće proširena i američka pomorska baza na ostrvu Krit. Strelište u okrugu Litohoro, 92 kilometra od Soluna, takođe je dodeljeno na korištenje SAD.
Štab pešadijskog bataljona „Jeorgula”, koji se nalazi oko vojnog aerodroma Stefanovikio kod grada Larisa, takođe je ustupljen Oružanim snagama SAD.
Objekati koje vojnim bazama u ovim gradovima grade američke snage postaju razlog za značajna ulaganja Vašingtona.
Albanija
NATO pakt u Albaniji je tek 2024. dobio prvu operativnu vazduhoplovnu bazu Kučova. Vazduhoplovna baza Kučova, jedina je taktička baza za nacionalne operacije albanske avijacije i NATO. Ono po čemu ovu bazu izdvaja u odnosu na sve one u regionu, jeste postojanje podzemnog skloništa za borbene avione. Jedan sličan nalazi se na aerodromu Slatina ukupan u planinu Goloeš, koja je takođe pod kontrolom NATO.Baza u Kučovi, nalazi se 85 kilometara južno od glavnog grada Tirane služiće Albaniji i kao podrška NATO vazdušnim operacijama snabdevanja, pružati logističku podršku, policijski nadzor, obuku i vežbe.Radovi su počeli u januaru 2022 na unapređenju vazduhoplovne baze u Kučevu kao modernog centra operacija i njene sposobnosti da smesti veliki broj borbenih aviona NATO.
Kosovo i MetohijaKumanovu juna 1999. godine stvoreni su bili prvi preduslovi za dugotrajnije stacioniranje američkih vojnika na prostoru Kosova i Metohije. Ulaskom na prostor Kosmeta Amerikanci su napravili novu bazu koju su smestili 35 kilometara južno od Prištine kod Uroševca na površini od čak 75 hektara. Kamp « Bondstil» kako ovu bazu se smatra najvećom vojnom bazom na Balkanu. Bondstil se i dalje vodi kao privremena baza armije SAD. Baza je projktovana da može smestiti 7.000 vojnika. Baza je sastavljena iz četiri odvojene celine: severnog, srednjeg, južnog i bočnog dela baze. U drugom delu baze nalazi se glavni štab TF ( Task Force) sa administracijom i centrom elektronske komunikacije, obaveštajna služba, dok u južnom delu baze nalaze se radijski i TV centar, sportska igrališta, zabavni centar, bazeni, crkve……. Smanjenjem vojnih efektiva KFOR-a od proleća 2010 godine usledilo je veliko smanjenje vojnih efektiva borbene grupe Kfora « Istok». Iz baze smanjenjem efektiva povučeno je svo teško naoružanje, a poslednjih šest primeraka borbenih vozila pešadije « Bredli» iz Bondstila otišli su u martu 2009. godine. Sastav američkog kontingenta više ne čine profesionalni vojnici, nego pripadnici Nacionalne garde.
Amerikanci su na Kosmetu izgradili i dve manje baze « Montif» pored Gnjilana kapaciteta 2000 vojnika i baza kod Vitine kapaciteta 3.000 vojnika, čiji broj je daleko smanjen.