KANAL VOLGA-DON STRATEŠKA VEZA KASPIJSKOG JEZERA I AZOVSKOG MORA! STRATEŠKI ZNAČAJ ZA RUSKU MORNARICU

Andrej Mlakar

Čitalac Televizije Front pod imenom Damjan ostavio je komentar na tekst “RUSI PREBACUJU NAJMANJE JEDAN BROD NOSAČ RAKETA KALIBR IZ CRNOG U KASPIJSKO MORE, FOTO” sa komentarom da se objasni kako je to moguće izvesti.

U pitanju nije nikakva čudesan tajna, nego uobičajena pojava koja je intezivirana bila od 2018 godine da su plovila Kaspijske flotile ualzila u Azvosko i Crno more kao kombinovane udarne grupe i vraćali se nazad posle vežbi i namenski obavljenih zadataka.

S obzirom da je Azovsko more udaljeno od Kaspijskog jezera, brodovi nisu prebacivani kopnenim putem, jer zapravio Rusija za prebacivanje plovnih sastava Kaspijske flotile i Crnomorske flote koristi se plovni “Kanal Volga -Don” preko koga plovila iz Kaspijskog prelaze u Azovsko i onda u Crno more.

Ideja o povezivanju Kaspijskog jezera i Azovskog odnosno Crnog mora odgovarajućim plovnim kanalom dogodila se 1930 tih godina 20 veka u vreme Sovjetskog Saveza, ali uslovi za gradnju stekli su se tek sa završetkom Drugog svetskog rata.

Naređenje za gradnju kanala lično je dao Josif Visrionovič Džugašvili “Staljin”. Gradnja je počela 1949. godine i završena 1. juna 1952. godine sa čime je dobijena nova pomorsko rečno-jezerska saobraćajnica u istoriji Sovjetskog Saveza, ali i sveta.

Naime, Kaspijsko jezero dobilo je po prvi put saobraćajnicu i vezu sa Azovskim i Crnim morem, a onda direktno preko moreuza Bosfor i Dardanele sa Sredozenim morem i preko Gibraltara i Sueca sa dva okeana Atlanskim i Indijskim.

Međutim ovaj kanal je u vreme Sovjetskog Saveza imao veći vojni značaj nego ekonomski jer je trebao da zaustavi potencijalni prodor NATO ako se odluči na invaziju na meki stomak Sovjetskog saveza, a članice Varšavskog pakta ne održe liniju prodora.

Ukupna dužina kanala nazvanog Volga-Don od Mahačkale do zaliva Tangarog je tačno 101 kilometar. Od te dužine 45 km pripada mreži kanala i rečnih propusta kojih na ovoj deonici ima tačno 13.

Kanal je sposoban da primi vojne i trgovačke brodove koji su sledećih dimenzija: dužine 140 m, širine 16,6 m i gaza od 3,5 m.

Oživljavnje kanala ponovo je usledilo 2007, a osim Rusije za ova put ne vojni nego ekonomski značaj, kanal kao komercijalna linija za transport robe i veza sveta ne samo juga Rusije nego i zemalja koje izlaze na Kaspijsko jezero Kazahstana i Turkmenistana za koje je postao imperativ. Za ekonomije ove dve zemlje veoma važan a Rusija je mogla da ubire i profit osim sopstvenog transporta i kroz tranzitne takse.

Vraćanje kanala za vojne svrhe

Ruska vojska je u maju 2018, kada je to učinjeno uz skoro nikakvu medijsku pompu, da su plovila prešla u najvećoj tišini u Azovsko more kako bi se ojačala odbrana Krima i preuzele sve mere da do potencijalnog napada ne dođe. Posle stišavanja tenzija ti brodovi su vraćeni nazad u Kaspijsko jezero, a postojeće snage oslonile su se na brodove FSB flotile i plovila Donjecke republike koji su poznati i kao “Azovska flotila”. U aprilu 2021 Kaspijska flotila je 15 desantnih čamaca prebacila kanalom Don-Vogla iz Kaspijskog mora u Azovsko i nazad.

Danas je Kaspijska flotila pomorski elemnt Južnog vojnog okruga. Baza flotile se nalazi u Astrahanu. Glavni cilj flotile je obezbeđenje ruskih nacionalnih interesa u regionu Kaspijskog jezera obezbeđivanja bezbednosti plovidbe i zaštite interesa u zoni naftnih polja. Flotila se sastoji od nekoliko brigada i diviziona površinskih brodova i jednica obalske odbrane.

Inače Rusija planira da štab flote premesti iz Astrahana u Kaspisk u Dagestanu odakle će biti omogućeno delovanje kako u zoni Kaspijskog jezera tako i u vodama oko samog jezera.

Kaspijska flotila je dobila na značaju u ruskoj strateškoj viziji kada je izvela seriju udara krstarećim raketama na terorističke položaje u Siriji u oktobru 2015. godine. Danas, u novim geopolitičkim uslovima, raste uloga i vrednost Kaspijske flotile. Primarni zadaci danas postaju sprečavanje terorizma, ali i zaštita južne granice Rusije.

Udarnu snagu flotile čine tri novoizgrađene raketne fregate klase “Gepard” namenjen za borbu protiv svih vrsta plovila površinskih i podvodnih kao i ciljeva u vazduhu. Flotili su pridodata i dva oklopna čamca tipa Šmelj. Glavna udarna snaga su brza desantno -iskrcna plovila klase Serna projekat 11770 dužine 25,6 m i širine 5,8 m koji dostižu maksimalnu brzinu od 30 čvorova. Maksimalni radijus iznosi 600Nm. Ova plovila mogu da nose 92 vojnika sa punom borbenom opremom ili 45 tona tereta po mirnom moru, odnosno 29 tona pri jačini mora 3 po boforu.