Britanski tenkovi novije generacije prodice Čelindžer 1 i 2 nisu imali tu sreću da dožive uspeh kao njihovi prethodnici Čiften i Centzurion koji su se proslalvili u Bitakama na Bliskom istoku i Africi. Čelindžeri kad su nastali premijeru su imali na Balkanu u okviru “mirovnih misija” na Balkanu u BiH 1996. i Kosovu i Metohiji 1999. Čelindžer 1 je borbeno upotrebljen u Pustinjskoj oluji 1991, a Čelindžer 2 u agresiji na Irak 2003 koju su Britanci nazavali “Operacija Telik”.
Tenk nije doživeo preterani izvozni uspeh jednina inostrana država koja ga je kupila bio je Oman i to 36 komada. Druga inostrana država koja je dobila tenk, ali putem donacije bila je Ukrajina.
Ona je svoje tenkove koji su joj donirani, 14 komada prikazala u martu 2023. ali ovi guseničari, koji na sebi nemaju reaktvni oklop nisu do sada upotrebljeni u borbenim dejstvima za razliku od nemačkih tenkova porodice Leopard 2.
Ispostavilo je pošto je snimak tenkova Čelindžer u ukrajinskim rukama osvanuo na društvenim mrežama saznali smo da su ti tenkovi predati vazdušno-desantnim jednicama ukrajinske vojske, koji sada sprovode obuku na njima i obučavaju se za borbena dejstva, o čemu svedoči i video snimak koji se pojavio.
Tenk Čelindžer 2 nastao je kao naslednik verzije Čelindžer 1. Tenk je razvijan u periodu od 1984-1988 godine kao modernizacija tenka Čelindžer 1. Dugotrajno opitovanje završeno je sredinom 1990 tih i tenk je 1998 ušao u operativno naoružanje britanske vojske pod imenom Čelindžer 2.
Smatraju ga tenkom treće posleratne generacije i smatra se jednim od najkavlitetnijih tenkova. Tenk Čelindžer 2 inače je prošao kroz tri razvojne faze od protitpa doživeo je čak 156 promena na samom guseničaru, imao je dodatna poboljšanja i dopune. U završnoj fazi britanski stručnjaci naveli su ključna područja gde su učinjena poboljšanja: 1. Sistem za upravljanje vatrom SUV; 2. nišanske sprave, 3. oklop kalični i reaktivni; 4.transmisija.
Da bi došli do vozila koje je spremno za serijsku proizvodnju, tri prototipa su 248 dana godišnje prlazili po 30 km po savremenom asfaltnom putu i 30 km po različitim varijantama zemljišta. Izvedno je i 34 probnih opaljenja iz tenkovskog topa i gađanje u različitim uslovima. Zbog otklaljanja konstruktorskih grešaka vozila su morala da pređu još dodatnij 20.000 km.
Konstrukcijski tenk Čelindžer 2 FV4034 ima telo tenka Čelindžer 1. Kupola je preuzeta sa tenka 7/2, a njen spoljni oblik su pojednostavili i sa nje odstranili kutije za alat i tenkovski pribor.
Raspored u tenku Čelindžer 2 je klasični kao kod zapadnih tenkova, ako se izuzme tenk Merkava. Vozač tenka nalazi se napred, borbeno odeljenje koji čine komandir i nišandžija i poslužilac se nalazi na sredini, a motorno-transmisiono odeljenje pozadi.
Tenk ima osnovnu masu 62,5 tona, sa dodatnim oklopom ona se penje na čak 66 tona zbog čega spada u najteže tenkove na svetu.
Tenk ima top kalibra 120 mm sa izolučenom cevi L30E4. Tenkovska cev izrađena je od legiranog čelika i hromirana iznutra. Zatvrač cevi je klizni i dvodelni. Cev ima barutnu komoru, puni se ručno, a kupolom i topom se upravlja električno. Za tenk je razvijeno nekoliko projektila: potkalibarni, pacirni protivoklopni, razorni protivoklopni i projektil sa plasičnim eskplozivom.
Iz tenka je moguće ispaljivati kalsičnu tenkovsku municiju, a razvijeni su bili i novi šrojektili L26 poznat i kao CHARM-1 i L27 CHARM -3 koji poseduju jezgro od osiromašenog uranijuma. Projektil L27 CHARM -3 ima probojnost bibližno 700 mm homogenog čeličnog oklopa na daljini od 2.000m što ga svrstava među najefikasnije projektile.
Od ostalih projektila tenk koristi HESH L31 sa rušečom bojevom glavom koja sadrži plastični eksploziv sa probojnošću homogennog čeličnog oklopa od 530 do 770 mm na daljini od 2.000 m, kao i upotrebu projektila APFSDS DM53. Borbeni komplet u tenku je 56 projektila.
Pomoćno naoružanje su dva mitraljeza kalibra 7,62 mm. Koaksijalni-spregnuti L 94A1 EX 34 i L37A2 koji je priučvršćen na krovu kupole sa borbenim kompletom od 4.200 metaka Na bokovima kupole sa svake strane ugrađeni su bacači dimnih kutija 2×5.
Tenk ima jedinstveni balistički računar MILSTD 1553 koji povezuje sistem naoružanja i pogon tenka. Sistem za upravljanje vatrom EFCS 699 je jednostavan za rukovanje, troši malu količinu energije. Stabilisan u obe ravni i sastoji se od električnih uređaja za upravljanje kupolom i topom, elektrobalističkog računara CDC je kanadske proizvodnje.
Nišanska sprava je panoramska dnevno-noćna stabilisana u obe ravni. Termovizija povezana sa monitorom kod komandira. U noćno modu moguće je merenje laserom. Nišanska sprava omogućava komandiru otirkvanje ciljeva kad tenk stoji na daljinama od 2.200 do 4.000 m a u pokretu 1.500 m. Komandir u kupoli-tureli ma ugraađenih kružno osam raspređenih jednodelnih periskopa za osmatranje. Pred kupolom je ugrađena komandirova nišanska sprava SFIM VS 580-10 žirostabilisana u obe ravni sa integrisanim laserskim daljinomerom. Na štitu topa je smeštrna termalna kamera TOGS II koju upotrebljavaju kako komandir tako i nišandžija.
Komandirov komandni blok ima dve ručice-desna za aktivranje naprave za usmeravanje kupole i topa, izbor optičkog i termovizijskog kanala nišanske sprave, prekidač lasera i elektrookidač topa i spregnutog mitraljeza.
Na desnoj strani kupole nalazi se razvodna tabla za onaružanje i nišanske sprave sa kompleskom dugmića i prekidača, preklapača i indikatora. Sa ekrana se mogu čitati podaci o položaju topa, smeru okretanja kupole, udaljenosti cilja, vrsti municije ,elemntarnih balističkih podataka, podaci sa meteo senzora.
Nišandžija na kupoli ima postavljenu nišansku spavu periskopskog tipa SAGEM nezavisno stabilisana u obe ravni. Uređaj ima laserski danjinomer. U sklopu termovizijske spave za noćno osmatranje TOGS nišandžija ima i ekran za osmatranje i pomoćnu teleskopsku nišansku spravu NANQUEST L30 koja se koristi u slučaju otkaza osnovne nišanske sprave. Nišandžija ima komandni blok sa dve ručke, na desnoj je dugme za izbor dnevnog ili termovizijskog kanala, a na levoj prekidač za povećanje nišanskih sprava, prekidač lasera i elektrookidač topa.
Motor tenka
Tenk Čelindžer 2 pokreće četvorotaktni 12-cilndrični turboprehranjivani dizel motor Perkins CV12TC, maksimalne snage 860kW odnosno 1.2000 konjskih snaga. Na motoru postoji sistem kontrole rada delovanja motora pomoći digitalizovanog računara DASCU. U Čelindžeru ugrađena je hidrodinamička transmisija David Braun TN-54 stepen prenosa 6+2. Menjač je planetarnog tipa sa hidrodinamičkim prenosnikom koji omogućava promenu stepena prenosa bez gubitka snage. Autonomija kretnaja je 650 km brzina 56 km/h.
Oklopna zaštita
Oklop tenka Čelindžer 2 razvijen je na osnovu oklopa tenka Čelinѕer 1 sadodatnim modifikacijama. Osnovni oklop čine višeslojne zavarene pancirne ploče velike čvrstoće sa keramičkim kopoztima- poznat i kao Čobaham oklop druge generacije Dorčester sa čime je tenk dostigao nivo zaštite tenkova NATO. Na čelu debljina ploča kreće se između 600 i 1000 mm od kumulativnih projektila i 959 i 1150 mm od projektila APFSDS/HEAT na kupoli. Dodatni oklop čini ERA. Tenk poseduje i NHB zaštitu, protivpožarni aparat, klima uređaj za hlađenje i grejanje, bacače dimnih kutija.
TAKTIČKO TEHNIČKI PODACI O TENKU ČELINDŽER 2
Masa: 62,5 -66 tona
Posada: 4 člana
Dimenzije: dužina 8,33 m, širina 3,52 m, visina 2,49 m
Motor: 12-cilndrični turboprehranjivani dizel motor Perkins CV12TC, maksimalne snage 860kW odnosno 1.2000 konjskih snaga
Brzina. 59 km/h
Naoružanje:
top kalibra 120 mm sa izolučenom cevi L30E4
dva mitraljeza kalibra 7,62 mm. Koaksijalni-spregnuti L 94A1 EX 34 i L37A2 koji je priučvršćen na krovu kupole
Oklop: vareni višeslojni Čobaham, verzija Dorčester
Cena: 4,217.000 funti