PESNICE SOVJETSKIH BATINAŠA: “LOVAČKO-BOMBARDERSKI AVION MIKOJAN I GUREVIČ MIG-27 FLOGGER-D/J”

Piše: Danko Borojević

Krajem šezdesetih godina XX veka sovjetsko vazduhoplovstvo imalo je akutni problem, trebalo je zameniti već zastarele avione MiG-17, MiG-19 i SU-7B koji su se nalazili u sastavu lovačko-bombarderske avijacije. Novi avion trebao je da bude opremljen boljom avionikom i da bude efikasniji u dejstvu po ciljevima na zemlji uz upotrebu vođenog naoružanja. Konstruktorski biro Suhoj, radio je na rešavanju problema sa avionom SU-7B. Kao njegova zamena nastao je SU-17. Postojala je opasnost da frontovska avijacija bude opremljena isključivo avionima Suhoj, stoga je MiG rešio da iskoristi konstrukciju lovca MiG-23 u izradi novog lovca-bombardera za frontovsku avijaciju.

Za potrebe podrške trupama na zemlji nastala je verzija jurišnog aviona MiG-23B. U odnosu na lovce jurišnik je bio pogonjen motorom AL-21F-3 i imao je izmenjen nosni deo u koji je ugrađen nišanski sistem JRT-17, kao i laserski merač daljine. Na sedam nosača mogao je da ponese do 3000 kg ubojnog tereta, i to vođene rakete vazduh-zemlja (more) H-23M (AS-7 Kerry) uključujući tu i stariju verziju te rakete H-66, vođene rakete vazduh-zemlja H-25ML i H-29ML, nevođena raketna zrna S-5 kalibra 57 mm, S-8 kalibra 80 mm i S-24 kalibra 240 mm, avio-bombe od 50 kg do 500 kg, laserski vođene bombe KAB-500L, televizijski vođene bombe KAB-500KR, kasetne bombe RBK-250, napalm bombe od 500 kg i drugo. Prototip aviona MiG-23B poleteo je 18. februara 1971. godine. Proizvedena je mala serija od svega 20 aviona (po drugim izvorima 24 aviona), koji su predati jedinicama na ispitivanje.

Ograničena proizvodnja jurišnika MiG-23B uzrokovana je manjkom motora AL-21F-3, koji su pre svega bili namenjeni opremanju jurišnika SU-24 koji su imali prioritet u naoružavanju sovjetske jurišne avijacije, a i sam MiG-23B nije imao dozvolu za izvoz.

Da bi se motor R-29 ugradio u jurišnika, bila je neophodna njegova modifikacija i podešavanje za upotrebu u jurišnim misijama. U novi jurišnik MiG-23BN ugrađen je motor R-29B-300 koji je upravo bio profilisan za ugradnju u jurišni avion. Serijska proizvodnja aviona MiG-23BN otpočinje početkom 1973. godine. Na ovom avionu je modernizovan nišanski sistem radi upotrebe nuklearne taktičke bombe. Ostali sistemi vezani za oružje, kao i samo naoružanje su ostali isti kao i kod prethodnika MiG-23B. MiG-23BN je postao potpuno komercijalizovani sovjetski proizvod, i izvežen je u više zemalja. Frontovska avijacija Sovjetskog Saveza preuzela je svega 100 ovih jurišnika koji su povučeni iz naoružanja RV SSSR 1988. godine. Frontovska avijacija na početku službe aviona MiG-23BN nije pokazala veliko interesovanje za taj tip aviona, jer je očekivala znatno bolji avion.

Sovjeti nisu bili zadovolji topom GŠ-23 u protivoklopnoj borbi, pa su odlučili da razviju novi top na principu Gatling. Zbog nedovoljne efikasnosti topa GŠ-6-23 po ciljevima na zemlji Sovjeti su za novi avion razvili šestocevni top GŠ-6-30A kalibra 30 mm. U odnosu na američki sedmocevni top kalibra 30 mm GAU-8/A ( koji nosi jurišni avion A-10 ) sovjetski top ima skoro dva puta manju masu, dok je brzina gađanja povećana za 54%. Specifična snaga ovog topa je duplo veća, a masa sekundnog rafala je veca za 67%. Generalno sovjetski avionski višecevni topovi u odnosu na američke imali su veću brzinu paljbe, veću masu granata, manje dimenzije, i masu, a brzina granata je manja, što je sovjetske avionske višecevne topove činilo daleko ubojitijim. Treba istaći još i da se sovjetski topovi razlikuju od američkih po tome što rade na principu pozajmice barutnih gasova. Top GŠ-6-30A imao je masu 149-160 kg, dužinu 2,04 m, brzinu paljbe 5100-6000 granata u minuti, početnu brzinu granate 845 m/s i masu granate od 390 grama. Sistem hlađenja je vazdušni.

Novi avion označen je kao Izdelije 23BM, i izgrađena su dva prototipa koji su poneli oznaku MiG-23BM. Avion je rezultat modernizacije aviona MiG-23B i MiG-23BN. U odnosu na prethodnike, modernizovani avion imao je nove fiksne uvodnike za dovod vazduha, poboljšanu avioniku i ugrađen snažniji šestocevni top GŠ-6-30A kalibra 30 mm. Prvi let prototipa MiG-23BM izveden je 17. novembra 1972. godine. Serijska proizvodnja otpočinje krajem 1973. godine u pogonima državne fabrike GAZ-124 u Irkutsku u Sibiru. Službeno je uveden u naoružanje frontovske avijacije 1975. godine pod oznakom MiG-27. NATO je ovaj avion kodno označio kao Flogger-D. Najvitalniji delovi zaštićeni su oklopom, nos je spljošten, dok je kabina podignuta radi bolje preglednosti, i oklopljena je. Ukupno je proizvedeno 360 aviona ove verzije.

Ubrzo se pristupilo modernizaciji aviona MiG-27. Novi avion Izdelije 23BK (jedno vreme bio je poznat i kao MiG-23BK), službeno je označavan kao MiG-27K (NATO kodna oznaka Flogger-J2). Prvi avion ove verzije poleteo je 30. decembra 1974. godine. Razvoj sofisticirane avionike za ovu verziju, odložio je uvođenje u naoružanje aviona sve do 1980. godine, kad je zvanično nova verzija uvrštena u naoružanje pukova frontovske avijacije kao MiG-27K. Avion je opremljen nišansko-navigacijskim sistemom PrNK-23K, koji je bio deo digitalno-elektronskog računara Orbita-20-23K, lasersko-televizijski osmatračko-nišanski sistem Kaira-23 po kojem je avion dobio oznaku K. Posle zahvaćenja cilja laserskim zrakom pilot bi zaključao metu, a zatim bi Kaira-23 nastavila dalje da automatski prati cilj i navodi laserski vođenu raketu sve do njegovog uništenja, bez dalje intervencije pilota. Osim toga avion je imao i poboljšanu opremu za samoodbranu kao što je RNJR SPO-15L Berjoza, kao i tri različita ometača tipa SPS-141, SPS-142 i SPS-143. Spolja je MiG-27K bio sličan prethodnoj verziji, jedina razlika bila je u nosu koji je bio pretrpan elektronskom opremom. U vreme svog nastanka MiG-27K bio je jedan od najboljih lovačko-bombarderskih aviona u svetu. Ukupno je proizvedeno 197 aviona ove verzije.

Složenost verzije MiG-27K tokom eksploatacije dovešće do nastanka jednostavnije verzije. Izdelije 32-29 ili jednostavno MiG-27M. Reč je o lovcu-bombarderu sličnih karakteristika i ugrađene opreme kao MiG-27K, ali je znatno jeftiniji i manje komplikovan za održavanje. Po borbenim karakteristikama, uopšteno, lošiji je od verzije MiG-27K, ali je mnogo sigurniji i jeftiniji u održavanju i upravljanju jer je zahtevao manje obučene pilote i tehnički sastav. NATO je ovu verziju kodno označio kao Flogger-J. Prvi MiG-27M obavio je svoj prvi let aprila 1976. godine, serijska proizvodnja otpočela je 1978. godine u fabrici Ulan Ude u Sibiru. Do kraja 1982. godine ukupno je proizvedeno 162 aviona MiG-27M. Avion je opremljen nišansko-navigacijskim sistemom PrNK-23M, koji je bio deo digitalno-elektronskog računara Orbita-20-23M, navigacijski računar KN-23, umesto skupog i složenog lasersko-televizijski osmatračko-nišanskog sistema Kaira-23 u nosu je instaliran laserski nišanski daljinomer Klen-PM, sistem za automatsko upravljanje SAU-23, sistem inercijalnog navođenja IKV-8, radio-navigacioni sistem kratkog dometa RSBN-6S zamenjen je sistemom A-321 Klistron, ugrađen je napredni radarski visinomer AO-31 sa prethodne verzije, kao i druga oprema. Iz ove verzije nastala je izvozna verzija MiG-27ML (negde označena kao MiG-27L).

Odluka o relativno malom broju proizvedenih aviona verzije MiG-27M donesena je još 1982. godine nakon završetka serijske proizvodnje ove verzije. Naime tada je odlučeno da se oko 304 aviona MiG-27 unapredi na standard MiG-27M. Konverzija aviona MiG-27 na verziju MiG-27M počela je 1982. godine i završena je 1985. godine. Tako dobijeni avioni označeni su kao MiG-27D (Izdelije 32-27), dok je NATO zadržao kodnu oznaku za ovu verziju Flogger-D. Spolja su MiG-27D slični avionima MiG-27M i imaju ugrađenu sličnu opremu kao i verzija M. Međutim, svi avioni verzije D imaju mogućnost da nose izviđačke kontejnere AFA i mogu se koristiti kao izviđački avioni.

Lovačko-bombarderski avioni MiG-27 u sastavu RV Sovjetskog Saveza bili su raspoređi u pukove lovačko-bombarderske avijacije na Dalekom istoku i u Centralnoj Aziji – na granici prema Kini, kao i u tadašnjoj Ukrajini, Belorusiji, Rusiji i na Baltiku. Osim toga ovi avioni bili su raspoređeni i na teritoriji zemalja članica Varšavskog ugovora u sastavu sovjetskih vazduhoplovnih jedinica koje su se nalazile u Poljskoj, Čehoslovačkoj, Istočnoj Nemačkoj i Mađarskoj.

U sastavu 1. vazduhoplovne armije koja je bazirala u Habarovsku na Dalekom istoku, avionima MiG-27 raznih verzija bili su naoružani 18. gardijski lovačko-bombarderski avijacijski puk (lbap), 224. lbap i 300. lbap. Poljska je bila zona odgovornosti 4. vazduhoplovne armije i njenog 3. lbap, koji je bio naoružan avionima MiG-27.

U sastavu 5. vazduhoplovne armije u Odesi u Ukrajini nalazio se 642. gardijski lbap koji je bio naoružan ovim avionima. U sastavu 14. vazduhoplovne armije koja je bazirala u Lavovu u Ukrajini nalazili su se 236. lbap i 314. lbap. Na Baltiku pokraj Rige glavnog grada Letonije stacionirana je bila 15. vazduhoplovna armija sa 53. gardijskim lbap, 372. lbap, 899. lbap, 42. lbap i 88. lbap koji su u svom naoružanju imali lovce-bombardere MiG-27.

Do 1984. godine 88. lbap bazirao je u okolini Rige u sastavu 15. vazduhoplovne armije, da bi do 1988. godine bio stacioniran u okolini Kijeva u sastavu 17. vazduhoplovne armije. Krajem 1988. godine puk je ušao u sastav 24. vazduhoplovne armije koja se nalazila na teritoriji Mađarske. Tokom 1990. godine puk izlazi iz sastava 24. armije i ulazi u sastav mornaričke avijacije Sovjetskog Saveza.

Istočnu Nemačku pokrivala je 16. vazduhoplovna armija sa 19. gardijskim lbap, 296. lbap, 911. lbap i 559. lbap.

U okolini grada Čita bazirala je 23. vazduhoplovna armija sa svoja dva puka. Bili su to 266. lbap koji se često nalazio raspoređen u Mongoliji i 58. lbap. Mađarsku su pokrivale 24. vazduhoplovna armija sa 314. lbap i jedno vreme 88. lbap i 36. vazduhoplovna armija sa 190. lbap. Čehoslovačka je bila zona odgovornosti 131. kombinovane vazduhoplovne divizije sa svojim 236. lbap. U okolini Alma-Ate glavnog grada Kazahstana bazirala je 73. vazduhoplovna armija sa 129. lbap i 134. lbap. Lenjingradsku vojnu oblast pokrivala je 76. vazduhoplovna armija sa svojim 722. lbap. U Rostovu na Donu u skladištu vazduhoplovnih snaga od 1991. do 1993. godine pod kontrolom 1. gardijskog lovačkog avijacijskog puka (lap) nalazile su se dve eskadrile sa avionima MiG-27D i MiG-27K. Jedna eskadrila sa avionima MiG-27 bila je u sastavu 4. centara za borbeno raspoređivanje i prekvalifikaciju pilota ratnog vazduhoplovstva (4. CBP) u Lipecku. U vazduhoplovnoj vojnoj oblastu Samara od 1980. do 1989. godine stacionirana je bila jedna eskadrila. Od 1990. godine u sastavu mornaričke avijacije Sovjetskog Saveza u Olenegorsku u Murmanskoj oblasti bio je stacioniran 88. lbap, koji je preimenovan u 88. jurišni avijacijski puk (88. jap). Kasnije je puk prenaoružan sa avionima SU-25. Deo aviona bio je stacioniran u remontnim zavodima.

Tokom 1991. godine avioni MiG-27 iz sastava sovjetskih vazduhoplovnih jedinica koje su bile stacionirane u Istočnoj Evropi, počinju postepeno da se vraćaju nazad u Sovjetski Savez. Krajem 1991. godine avioni su povučeni iz Čehoslovačke i Mađarske. Tokom 1992. godine sa teritorije Poljske u matičnu državu vraćeni su avioni MiG-27 koji su tamo bili raspoređeni u sastavu 4. vazduhoplovne armije Sovjetskog Saveza. Do 22. marta 1993. godine svi avioni MiG-27 biće dislocirani i sa teritorije sada već ujedinjene Nemačke.

Ubrzo po raspadu Sovjetskog Saveza veći deo aviona MiG-27 preuzela je Ruska Federacija, a deo tehnike koji se zatekao u Ukrajini i Kazahstanu preuzele su novostvorene vojske tih država.

Već 7. maja 1992. godine formirano je RV i PVO Ruske Federacije. Stanje u pukovima koji su bili naoružani sa avionima MiG-27 bilo je veoma složeno. Postojao je akutni nedostatak zaliha pribora, rezervnih delova i, posebo, nedostatak goriva, što je nalet aviona smanjilo za gotovo tri puta – do 40 časova. Vazduhoplovstvo je dobilo dva puta manje goriva nego tokom 1991. godine. Priliv tehnike bivših sovjetskih jedinica iz Istočne Evrope bio je ozbiljan problem. Jedinice su preformirane, neke i rasformirane a tehnika je skladištena. Isti slučaj je bio i sa pristiglim avionima MiG-27 iz Mađarske, Čehoslovačke, Poljske, Istočne Nemačke, Baltičkih zemalja i Belorusije.

Sudbina aviona MiG-27 u sastavu RV Rusije biće zapečaćena 1993. godine. Naime, te godine u Rusiji je odlučeno da se svi jednomotorni borbeni avioni povuku iz naoružanja vazduhoplovstva i da se uskladište. Posle povlačenja vojske sa teritorija bivših sovjetskih republika pojavio se veliki broj aviona. Vremena su se promenila, a produžetak ekonomske krize uticao je negativno na moć samog vazduhoplovstva. Usled opšte oskudice i nedostatka sredstava (piloti nisu primali platu gotovo šest meseci), smanjenje brojnog stanja bilo je neizbežno. Rusko vazduhoplovstvo bilo je primorano da premesti na hiljade pilota iz susednih republika. U skladu sa direktivom Generalštaba od 1. jula 1993. godine formirana je nova komanda frontovske avijacije, komanda rezerve i komanda za obuku. Pod komandom vazduhoplovstva našlo se pet vazduhoplovnih armija i 16 vazduhoplovnih pukova. Odlučeno je da se vazduhoplovstvo opremi samo dvomotornim borbenim avionima MiG-29, MiG-31, SU-27, SU-24 i SU-25. Tako da avionima MiG-27 tu nije bilo mesta. Tokom 1993. godine veći deo aviona MiG-27 uskladišten je i predat na čuvanje rezervnim snagama. Ukinuta je lovačko-bombarderska avijacija kao deo vojnog vazduhoplovstva. Deo zadataka lovačko-bombarderske avijacije preuzele su bombarderska i jurišna avijacija. Deo lovačko-bombarderskih pukova prenaouružan je sa avionima SU-24 i SU-25. Izbijanjem Prvog čečenskog rata u vazduhoplovstvu Rusije ponovo su se setili aviona MiG-27. Odlučeno je da se deo aviona MiG-27M i MiG-27K osposobi za borbenu upotrebu. U tom cilju glavni konstruktor Aleksandar A. Popov je lično nekoliko puta obilazio baze gde su avioni bili uskladišteni, kako bi se utvrdilo da li postoji ikakva šansa da se avioni vrate u službu. Međutim, zbog lošeg skladištenja i neodržavanja utvrđeno je da avioni MiG-27 u većini slučajeva nisu više bili sposobni da polete. Loši postupci prema tehnici učinila je „reanimaciju“ aviona nemogućom. Prodiranje vlage i korozije postepeno je uništilo avione, tako da je sudbina aviona MiG-27 u ruskom vazduhoplovstu ovim zapečaćena.

Formiranjem Ukrajine kao samostalne države posle raspada SSSR, formirane su i njene vazduhoplovne snage. Ukrajinsko RV preuzelo je avione MiG-27 koji su se zatekli na teritoriji Ukrajine. Ubrzo oni će biti prebačeni u skladišta na čuvanje, ali su zbog lošeg finansijskog stanja u zemlji brisani iz inventara vazduhoplovstva i ponuđeni na prodaju. Ukrajina je preuzela ukupno 49 aviona MiG-27 od bivšeg vazduhoplovstva, od tog broja 27 aviona je ponuđeno na prodaju po ceni od 16 miliona dolara po primerku.

Kako se Sovjetski Savez raspao, tako se raspala i PVO Kazahstana. Granicu prema Kini osiguravao je 905. lap sa lovcima MiG-23MLD, ali je on ubrzo po formiranju RV Kazahstana rasformiran. Deo puka sa lovcima MiG-31 preuzeo je PVO Kazahstana. Međutim, puk je bio dosta udaljen od granice i imao je stalnih problema sa tehnikom. Kao rezultat toga, do 1997. godine obezbeđenje granice prema Kini preuzima bivši 129. lbap sa avionima MiG-27, koji je ostao u Kazahstanu posle završetka sovjetske intervencije u Avganistanu i posle raspada SSSR. Uvek su bila borbeno spremna četiri aviona MiG-27 koji su bili puni municije za svoje topove i naoružani sa po dve rakete vazduh-vazduh R-60. S obzirom na stanje kineskog vazduhoplovstva u to vreme, to je bilo sasvim dovoljno za kontrolu vazdušnog prostora Kazahstana prema granici sa Kinom. Drugi puk koji je ostao Kazahstanu posle raspada Sovjetskog Saveza, bio je 134. lbap koji je isto bio naoružan sa avionima MiG-27. Ukupno je oko 40 aviona MiG-27 preuzelo vazduhoplovstvo Kazahstana, koji su remontovani u Ukrajini. Trenutno Kazahstan raspolaže sa 12 aviona MiG-27M, dok je 19 aviona MiG-27D uskladišteno. Avioni se nalaze u sastavu 604. vazduhoplovne baze RV Kazahstana.

Jedini strani kupac aviona MiG-27 tokom trajanja Hladnog rata bila je Indija. Od šezdesetih godina XX veka Indija primenjuje formulu da trećinu modernog naoružanja nabavlja na Zapadu a trećinu u Sovjetskom Savezu (danas Rusiji), a ostatak podmiruje iz sopstvene vojne industrije. Kad je kasnih sedamdesetih godina XX veka Indija odlučila da zameni zasterele jurišne aviona Marut, Ajeet i SU-7, indijsko vazduhoplovstvo je „bacilo oko“ na britansko-francuski Jaguar i sovjetski MiG-bombarder.

U jesen 1980. godine grupa indijskih pilota i tehničara prošlo je preobuku, i 20. januara 1981. godine u upotrebu u sastavu RV Indije ušlo je 90 jurišnika MiG-23BN i 15 dvoseda MiG-23UB. Oni su popunili četiri skvadrona jurišne avijacije. Prvi skvadron koji je preuzeo ove jurišnike bio je 10. skvadron „Krilati bodeži“, zatim slede 31. skvadron „Oceloti“, 220. skvadron „Pustinjski lavovi“ i 221. skvadron „Hrabri“. U isto vreme kada su nabavljani avioni MiG-23, Indijci su pregovarali i o licenci za lovačko-bombarderske avione MiG-27. Izvozna verzija MiG-27ML (Izdelije 32-29L) realizovan je po zahtevu Indije. Ova verzija bila je skoro indentična svom sovjetskom ekvivalentu, stom razlikom što je upotrebljen nišansko-navigacijski sistem PrNK-44L, koji je bio deo digitalno-elektronskog računara Orbita-10-15-44L. Licenca o proizvodnji aviona MiG-27ML koji je u Indiji nazvan Bahadur (hrabri) potpisana je iste godine. Mala serija aviona MiG-27ML napravljena je u Irkutsku ukupno 15 aviona čiji su delovi isporučeni indijskoj kompaniji HAL. Isporuka delova je počela 1984. godine, sklapanje aviona od sovjetskih delova započela je 1985. godine, a završena je 11. januara 1986. godine.

U ugovoru o licenci bilo je dogovoreno da HAL sklopi 165 aviona MiG-27ML i to prvu seriju od delova dobijenih iz Irkutska da bi zatim udeo delova proizvedenih u domaćim pogonima postopeno bio povećavan. Prvi avioni MiG-27ML u sastavu RV Indije dobro su se pokazali, pa su Indijci tražili izmenu ugovora, te je ugovor na njihov zahtev izmenjen i planirani broj proizvedenih aviona u Indiji bio povećan na 200 aviona. Međutim, raspadom Sovjetskog Saveza ugovor neće u potpunosti biti realizovan, te je HAL ukupno sklopio 165 aviona MiG-27 u svojim pogonima i isporučio RV Indije. Formalno MiG-27ML u naoružanje RV Indije uveden je 11. januara 1986. godine. Već 1988. godine otpočinje proizvodnja „čisto“ indijskig aviona MiG-27ML, od delova proizvedenih u fabrikama Indije. Počevši od 1986. godine avioni MiG-27ML popunili su osam skvadrona indijskog vazduhoplovstva. Bili su to 2. skvadron „Krilate strele“, 9. skvadron „Leteći vukovi“, 10. skvadron „Krilati bodeži“, 18. skvadron „Leteći metak“, 20. skvadron „Munje“, 22. skvadron „Laste“, 29. skvadron „Škorpioni“, 51. skvadron i 222. skvadron „Tigraste ajkule“. Uporedo sa proizvodnjom u Indiji avioni su i modernizovani. Do 1994. godine kroz modernizaciju je prošlo ukupno 125 aviona MiG-27ML. U martu 2009. godine iz naoružanja su povučeni preostali jurišnici MiG-23BN, dok su u upotrebi ostali avioni MiG-27ML. Od 2002. godine započeta je nadogradnja na 120 aviona, avioni su dobili bolju navigacijsku opremu, a piloti bolji kokpit. Nadogradnja je završena 2009. godine. Prema nekim izvorima unapređeni avioni su označeni kao MiG-27H. Planirana je još jedna modernizacija aviona, ali se od nje odustalo, jer RV Indije planira da do kraja 2017. godine iz naoružanja povuče veći deo flote aviona MiG-27ML. Razlog za ovu odluku jeste procena, prema kojoj će polovina flote aviona MiG-27ML u 2015. godini biti prizemljena zbog istrošenosti i da jednostavno neće moći da poleti. Od 2001. godine do februara 2010. godine, oko 12 aviona je izgubljeno u udesima tokom leta zbog neispravnosti motora. Tokom 2010. godine, izgubljeno je još pet aviona, što je prizemljilo celokupnu flotu indijskih „dvadesetsedmica“ na četiri meseca. Indija danas raspolaže sa 85 aviona MiG-27. Planirano povlačenje aviona koji nisu nadograđeni novom opremom treba da se završi do 2016. godine. U planu je bilo da se svi preostali avioni MiG-27 zamene novim avionima HAL Tejas do 2018. godine. Svi avioni povučeni su iz naoružanja do 27. decembra 2019. godine.

Posle napornih pregovora u leto 2000. godine Šri Lanka je u Ukrajini kupila četiri lovačko-bombarderska aviona MiG-27M. Prvo su avioni prošli kroz remont pa su zatim isporučeni kupcu. Pošto su se avioni odlično pokazali u borbama protiv pobunjeničkog pokreta Tamilski tigrovi, u jesen iste godine, Šri Lanka, je u Ukrajini kupila još dva aviona MiG-27M i jedan dvosed MiG-23UB. Avioni su raspoređeni u sastav 5. skvadrona RV Šri Lanke. Do 2006. godine u raznim udesima izgubljena su dva aviona MiG-27M, a jedan je izgubljen u napadu Tamilskih tigrova na aerodrom baziranja skvadrona. RV Šri Lanke bilo je zadovoljno sa avionima MiG-27M, te je 2006. godine sa Ukrajinom potpisan dodatni ugovor o remontu i isporuci nove serije od četiri aviona MiG-27M, radi zamene izgubljenih aviona. Ukupno je iz Ukrajine isporučeno deset aviona MiG-27M i jedan dvosed za obuku MiG-23UB. Vazduhoplovstvo Šri Lanke 2009. godine raspolagalo je sa sedam aviona MiG-27M. Jedan MiG-27M srušio se 13. februara 2012. godine prilikom obuke, pilot se spasao katapultiranjem. U planu je bilo da u bliskoj budućnosti avioni MiG-27M budu zamenjeni avionima PAC JF-17 Thunder. Avioni su povučeni iz upotrebe, ne dočekavši svoju zamenu.

Na početku sovjetske intervencije u Avganistanu za razliku od lovca MiG-23MLD koji je ceo rat upotrebljavan u Avganistanu, lovci-bombarderi MiG-27 iz sastava frontovske avijacije nisu korišćeni, sve do pred kraj rata. U avgustu 1988. godine dva puka sovjetske avijacije koji su bili naoružani avionima MiG-27 upućeni su na službu u Avganistan. Bili su to 129. lbap i 134. lbap. Oba puka su u svom naoružanju imali sve tri verzije aviona – MiG-27K, MiG-27M i MiG-27D (u svom naoružanju 129. lbap je imao 16 avione MiG-27M i MiG-27D, dok je 134. lbap imao avione MiG-27K). Pukovi su bili stacionirani na aerodromu Šindad i proveli su u Avganistanu 95 dana. I pored toga što je avion prvenstveno dizajniran za dejstva na evropskom vojištu, u Avganistanu „dvadesetsedmice“ su se pokazale dobro. Svi avioni koji su bili raspoređeni na aerodromu Šindad, prošli su kroz takozvanu „avganistansku doradu“ pre nego što su upućeni na front.

Verzije MiG 27M i MiG-27D, imale su nišansko-navigacijski sistem PrNK-23M, laserski nišanski daljinomer Klen-PM i kontejnere sa raznim ometačima. Motori su bili prilagođeni za rad na toplom razređenom vazduh uz redukciju resursa, te instalaciju bacača infracrvenih mamaca VP50-60 na centralnom delu aviona. Kolevka katapult sedišta KM-1M je ojačana uz izbacivanje nepotrebnih elemenata i spasilačkog čamca koji su zamenjeni ćuturicama za vodu, ručnim bombama i automatom AKS-74U sa okvirima. PrNK-23M takođe je prilogođen radu u planinskom reljefu. Avioni najnaprednije verzije MiG-27K sa sistemom Kaira-23 nisu često korišćeni što zbog čestih otkaza sistema Kaira-23, što zbog teškog planinskog reljefa koji je onemogućavao korišćenje elektronike pri velikim brzinama, a i zbog činjenice da su zbog masivne Kaire-23 uklonjene pancirne ploče kabine. Nišanjenje je uglavnom vršeno uz navođenje sa zemlje i helikoptera. Avioni su često koristili bombe za prostorno dejstvo tipa ODAB-500P, koje su se pokazale veoma efikasnim prilikom dejstva po snagama protivnika koje su se nalazile na otvoreno prostoru ili u utvrđenjima. Bombe su uništavale sve u krugu od 400 metara od mesta eksplozije. Standardni borbeni komplet pored topa punog municije, bile su dve bombe od 500 kg ili četiri bombe od 250 kg. Avioni su se često vraćali iz misije sa rupama od metaka u trupu. Za svo vreme svoje službe u Avganistanu raketama Stinger pogođena su dva aviona MiG-27, ali su se oni uspeli vratiti u bazu. U februaru 1989. godine oba puka su vraćena u Sovjetski Savez bez gubitaka u ljudstvu i tehnici.

Početkom maja 1999. godine u indijskom delu Kašmira u provinciji Kargil aktivno je bilo oko 3000 militanata. Radi uništavanja militanata Indija je pokrenula operaciju Safed Sagar. Prva dejstva borbene avijacije po položajima militanata otpočinju 26. maja iste godine. RV Indije je u tom napadu upotrebilo avione MiG-21, MiG-23, MiG-27 i Mirage-2000. Tog dana direktne napade na protivničke ciljeve izveli su avioni MiG-27ML. Sledećeg dana jedan MiG-27ML je pao usled otkaza motora, a pilot je zarobljen. Avion se nalazio u izviđačkoj misiji. Avioni MiG-27ML masovno su upotrebljavani tokom trajanja sukoba, sve do sredine jula 1999. godine.

Situacija u Šri Lanki je bila takva, da je njeno vazduhoplovstvo zahtevalo specijalizovani napadački avion a rešenje je nađenu u avionu MiG-27M. Odmah po pristizanju aviona iz Ukrajine, već 18. avgusta 2000. godine avioni MiG-27M napali su ciljeve Tamilskih tigrova u džunglama poluostrva Džafna. Prema podacima pobunjenika, njihove snage su u tom napadu izgubili veći broj boraca i oko 700 tona oružja, municije i goriva. Napadi su trajali intenzivno tri dana. Efikasnost aviona MiG-27M oduševilo je vojni vrh vojske Šri Lanke. U noći 24. jula 2001. godine Tamilski tigrovi izvršili su diverziju u vazduhoplovnoj bazi u okolini prestonice, pri čemu su uništili ili oštetiti desetak aviona od kojih jedan MiG-27M.
Lovce-bombardere MiG-27 mnogi stručnjaci smatraju odličnim avionima za podršku, te se njihova sudbina i brzo povlačenje iz naoružanja može pripisati raspadu Sovjetskog Saveza i pogrešnim političkim odlukama u Rusiji zbog loših ekonomskih uslova devedesetih godina XX veka.

Za izradu teksta iskorišćena je knjiga u rukopisu: Danko Borojević, Dragi Ivić, Željko Ubović, ENCIKLOPEDIJA MLAZNIH LOVAČKO-BOMBARDERSKIH I JURIŠNIH AVIONA